Netanyahu’dan Biden’a ‘nükleer anlaşmaya geri dönme’ uyarısı

Wall Street Journal, gazetesi İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD’nin yeni yönetimini nükleer anlaşmaya dönmemesi konusunda uyardığını yazdı.

Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Başkan Joe Biden yönetiminin nükleer anlaşmaya dönmesi durumunda İran’a yönelik yaptırımların hepsini kaldırmayı planlamadığını bildirdi. Hem Washington, hem de Tahran karşı tarafın anlaşmaya dönmesi konusunda adım atması için ısrar ederken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’yi anlaşmaya geri dönmemesi konusunda uyardı.

Wall Street Journal, Biden yönetiminin İran’a terörle mücadele ve insan hakları alanlarında bazı yaptırımlar uygulamayı planladığını aktardı.

Haberde, mevcut ABD yönetiminin nükleer anlaşmaya, -gazetenin sinir bozucu olarak nitelendirdiği- İran’ın balistik füze programı başta olmak üzere başka bir takım eklemeler yapmaya çalıştığı kaydedildi.

Ancak ABD tarafı, İran’ın bu faaliyetlerinin eski Başkan Donald Trump yönetiminin 2018'de çekildiği 2015 yılında imzalanan anlaşma kapsamında yasaklanmadığını belirtti.

Gazete, Biden’ın ulusal güvenlik ekibinin İran’ı nükleer anlaşmaya geri dönmeye ikna etmesinin önünde birçok engel olduğunu yazdı. Gazeteye göre Tahran’ın savunma amaçlı olarak nitelendirdiği füze programı da bunlar arasında yer alıyor. Washington ve Tel Aviv bu durumu bölgenin güvenliğine tehdit olarak görüyor.

Bir ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi bu sabah erken saatlerde, Biden yönetiminin Barack Obama yönetiminde eski dış politika danışmanı olan Robert Malley’i İran işlerinden sorumlu özel elçi olarak atadığını doğruladı.

ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Başkan Joe Biden’in ülkesinin nükleer anlaşmaya geri dönmesinin İran’ın bu anlaşma kapsamındaki tüm yükümlülüklerine saygı duymasına bağlı olduğunu söylemişti. Blinken ayrıca, bu hedefe ulaşmanın zaman alacağını belirtti.

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, dün Blinken’in nükleer anlaşmayı ihlal edenin Washington olduğunu gerçeğini görmesi gerektiğini söyledi.

Zarif, Washington’un nükleer anlaşmayı ihlal ettiğini ve İranlıların bunu ekonomik terörizm olarak nitelendirdiğini vurguladı. Zarif, Yeni ABD Dışişleri Bakanı’nın eski ABD Başkanı Donald Trump’ın azami baskısına rağmen politik başarısızlığını unutmaması gerektiğini söyledi.

Tahran, Washington’u nükleer anlaşmaya geri dönmeye ve yaptırımları kaldırmaya çağırıyor ancak yeni bir anlaşmayı müzakere etmek istemiyor. İran ayrıca füze programları da dahil olmak üzere askeri cephanelikle ilgili konuları tartışmayı da reddediyor.

İran, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesi ve yeniden yaptırım uygulamasını protesto etmek için bazı yükümlülüklerinden vazgeçerek son zamanlarda uranyum zenginleştirme oranını yüzde 20'ye yükseltti. İran ABD’yi, yaptırımlar kaldırılmadığı takdirde ek adımlar atmakla tehdit ediyor.

Hızlı bir çözüm yok

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Tahran ile Washington arasında devam eden tartışmayla ilgili dün yaptığı açıklamada, ABD’nin İran nükleer anlaşmasına geri dönmesi sorununa hızlı bir çözüm beklemediğini söyledi.

Guterres, New York’taki BM Genel Merkezinde düzenlediği bir basın toplantısında, tarafların anlaşmayla ilgili engelleri ele almak için birlikte çalışması ve yavaş da olsa çözüme ulaşabilecekleri bir duruma doğru ilerlemeleri gerektiğini belirtti.

ABD ile İran’ın nükleer dosya konusunda işbirliğini her zaman memnuniyetle karşıladığını vurgulayan AB Sözcüsü ise Biden yönetiminin gelişiyle, Washington’un nükleer anlaşmaya dönüşünü kolaylaştıracak bir yöntem bulunması gerektiğini söyledi. Sözcü, İran’a nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerine saygı gösterme çağrısını yineledi.

Ölümcül hata

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise yeni ABD yönetiminin İran’la nükleer anlaşma üzerinde çalışmaya geri dönmesinin büyük bir hata olacağını söyledi.

Netanyahu, Negev bölgesine yaptığı seçim gezisi sırasında İran’ın, Yemen, Suriye ve Irak gibi Arap ülkelerini işgal etmek, oralara asker yerleştirerek terörist operasyonlar yapmak için yaptırımların kaldırılmasından yararlanacağını sözlerine ekledi.

İsrail Başbakanı, “Bir kitle imha silahı olduğu ve Tahran, İsrail’i yok etme tehditlerini gizlemediği için İran’ın nükleer silah edinmesini engellemesi gerektiği vurgusunu yaptı.

Ekonomik savaş

Öte yandan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, dün yaptığı açıklamada, ülkesinin 3 yıl içinde ABD’nin eşi görülmemiş bir ekonomik savaş ve yaptırım uyguladığını, ülkesinin Washington’ın komplolarıyla karşı karşıya kaldığını söyledi. Bir önceki ABD yönetiminin kendi politikalarını ülkesine dayatmak istediğini kaydeden Ruhani, ancak İranlıların bu baskıları aştığını ve onları yendiğini sözlerine ekledi.

İran Parlamento Başkanı Muhammed Bakir Kalibaf ise Tahran’ın diğer tarafların uymaması halinde nükleer anlaşmayı uygulamak zorunda olmadığını söyledi.

Kalibaf, Fordo nükleer tesisini gezdikten sonra Parlamento’nun hükümete, yaptırımların kaldırılması ve diğer tarafların geri dönmesi halinde nükleer yükümlülüklerini yerine getirme izni vereceğini sözlerine ekledi.

İran Atom Enerjisi Kurumu sözcüsü Behruz Kemalvendi ise ülkesinin yüzde 20 zenginleştirilen uranyum stokunun 17 kilograma ulaştığını, santrifüj kurulumunun ise devam ettiğini belirtti.

Kemalvendi, 3 ay içinde bin santrifüj kurulacağını ve Atom Enerjisi Komisyonu’nun Parlamento’dan geçen yaptırım yasasını uygulayarak ulusal çıkarları tam anlamıyla garanti altına alacağını sözlerine ekledi.